مجاهدان راه خدا از کدام طبقات اجتماعی بر می‌خیزند؟ از بازرگانان؟ از ثروتمندان؟ از توانگران و مقامات ذی نفوذ؟ و یا از...
در جنگهای معمولی که ملت در برابر دشمن خارجی قرار گیرد، فرزندان اقشار بالای جامعه در نبرد، گاهی فعالانه شرکت می‌کنند. زیرا در چنین جنگهائی سرنوشت آنان نیز رقم زده می‌شود و منافعشان ایجاب می‌کند که از خود دفاع کنند یا بر دشمن هجوم برند.
اما در نبردهای رهائی بخش... و در پیکارهائی که ملت با زورگویان و جلادان می رزمد، فرودستان و زحمتکشانی که به فقیرترین اقشار تعلق دارند، وارد کارزار می‌شوند و جنگ را پیش می‌برند... زیرا این افراد از وجدان زنده و بیداری برخوردارند و امتیازات و رفاه مادی وجدان انسانی آنان را هنوز تباه نکرده است.
امام علی (ع) با اشاره به نبردهائی که در بصره و پیرامون آن میان زورمندان و انقلابیون در گرفته است چنین می‌فرماید:
فتن کقطع اللیل المظلم، لا تقوم لها قائمه، و لا ترد لها رایه، تائیکم مزمومه مرحوله: یحفزها فائدها، وی جهدها راکبها، اهلها قوم شدید کلبهم، قلیل سلبهم، یجاهد هم فی الله قوم اذله عند المتکبرین، فی الارض مجهولون، و فی السماء معروفون، فویل لک یا بصره عند ذلک من جیش من نقم الله لا رهج له و لا حس، و سیبتلی اهلک بالموت الاحمر، و الجوع الاغبر.
«فتنه‌هایی چونان پاره‌های شب تیره که هیچ سواری در برابرشان تاب نمی‌آورد، و پرچمهایشان پیوسته افراشته است، به سوی شما روی می‌آورند، به سان شتر مهار شده و باربر پشت، که ساربانش به خشم پیش می‌راند و سوارش آن را می‌تازد. فتنه‌گران بسیار آزار می‌رسانند و اندک غارت می‌کنند (تنها هدفشان سیطره‌جوئی است). کسانی به جهاد با آن گردنکشان بر می‌خیزند که خوارشان می‌دارند، در زمین بی‌نام و نشانند و در آسمان پرآوازه (در این جهان ظاهرا بی‌مقدارند اما در نزد خدا مقامی والا دارند).
وای بر تو ای بصره، آنگاه که لشگری از عقاب الهی بر تو بتازد! بی‌هیچ غبار و غوغایی! پس آنگاه مردمانت به مرگ سرخ و خشکسالی دچار می‌آیند.» [1] .