حدیث قسیم الجنة و النار: از ویژگی‌های ممتاز امیرالمؤمنین علیه السلام حدیث «قسیم الجنّة و النّار» است که با عبارات مختلف از رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم نقل شده است.
یکی از آنها با این عبارت آمده است:
قالَ: یا عَلِی اَنْتَ قَسیمُ الجَنَّةِ وَ النَّارِ وَ اَنْتَ یعْسُوبُ الدّینِ
«یا علی، تو قسمت کننده بهشت و جهنّم و تو پیشوای دین هستی».
در اکثر روایات معنی این حدیث آنست که:
خداوند چنین مأموریتی را در روز قیامت به آن حضرت خواهد داد که در روز قیامت به اذن پروردگار، به اهل بهشت اجازه رفتن به بهشت، و به اهل آتش فرمان رفتن به آتش رابدهد.
و در تفسیر این آیه نیز آمده است که:
وَ اَذَّنَ مُؤَذِّنٌ بَینَهُمْ اَنْ لَعْنَةُ اللَّهِ عَلَی الظّالِمینَ [1] .
این مؤذّن و اعلام کننده «علی بن ابیطالب علیه السلام» خواهد بود.
مفضّل بن عمر از امام صادق علیه السلام معنی این حدیث را پرسید؟
امام صادق علیه السلام فرمود:
چون حُبّ علی علیه السلام ایمان، و بغض او کفر است و بهشت برای اهل ایمان و آتش برای اهل کفر می‌باشد، آن حضرت به این علّت؛
قَسیمُ الْجَنَّةِ وَ النَّار
(تقسیم کننده بهشت و جهنّم) است. [2] .
ولی در روایت «ابوالصلت هروی» از امام رضا علیه السلام آمده است که آن حضرت نظیر همین جواب را به مأمون عبّاسی داد.
و سپس به «ابوالصلت» فرمود:
مطابق فهم او جواب دادم ولی از پدرم شنیدم که از پدرانش از علی علیهم السلام نقل می‌کرد که آن حضرت فرمود:
قالَ لی رُسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه وآله وسلم یا عَلِی، اَنْتَ قَسیمُ النّارِ یوْمَ القِیامَةِ تَقُولُ لِلنَّارِ: هذا لی وَ هذا لَکِ [3] .
«پیامبر به من فرمود یا علی تو تقسیم کننده بهشت و جهنّم هستی. روز قیامت به آتش جهنّم می‌گوئی: این شخص از آن تو و آن شخص از آنِ تو».