در سال هشتم هجری نبرد «ذات السّلاسل» اتّفاق افتاد که یکی دیگر از ویژگی‌های رهبری امام علی علیه السلام در رعایت مسائل اطّلاعاتی در نبرد است.
ماجرا از این جا آغاز شد که:
طبق نقل شیخ مفید، مرد عربی نزد پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم آمد و عرض کرد:
آمده‌ام تا تو را نصیحتی کنم.
حضرت پرسید: نصیحت چیست؟
عرض کرد: گروهی از اعراب در وادی «رَمل» اجتماع کرده و می‌خواهند به شما در مدینه شبیخون بزنند،
سپس خصوصیات آنها را برای پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم بیان داشت.
رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم دستور داد که مردم را به مسجد دعوت کنند، پس از اجتماع مردم، آنگاه به منبر رفت و آنچه را مرد عرب گزارش داده بود به اطّلاع رساند و فرمود:
چه کسی از شما آمادگی دارد تا برای دفع شرّ این گروه حرکت کند؟
جماعتی از اهل صُفّه [1] برخاستند و گفتند:
ما به جنگ ایشان می‌رویم، فرماندهی برای ما تعیین فرما تا تحت فرماندهی او حرکت کنیم.
پیامبر خدا صلی الله علیه وآله وسلم از روی قرعه، هشتاد نفرشان را انتخاب کرد و سپس خلیفه اوّل را به فرماندهی آنها برگزید.
خلیفه اوّل حرکت کرد و نزدیک اعراب مزبور که در وسط درّه‌ای جای داشتند و اطراف آنها را سنگ و درخت زیادی احاطه کرده بود، رسید.
چون به قصد حمله به آنها از درّه سرازیر شدند، اعراب مزبور از اطراف درّه به آنها حمله کردند و چند تن از مسلمانان را به قتل رسانده، خلیفه اوّل را فراری دادند.
خلیفه اوّل و همراهانش به مدینه بازگشتند،
پیامبر خدا صلی الله علیه وآله وسلم بار دیگر خلیفه دوّم را بدان سو فرستاد.
اعراب شورشی این مرتبه در پشت درخت‌ها و سنگ‌ها کمین کرده بودند و چون خلیفه دوّم با لشگریان از درّه سرازیر شدند، ناگهان از کمینگاه‌ها بیرون آمده او را نیز فراری دادند، با ورود خلیفه دوّم و همراهان به مدینه رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم سخت ناراحت شد.
عمر وعاص گفت:
ای رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم مرا به این جنگ بفرست، زیرا جنگ خدعه و نیرنگ است، شاید من بتوانم با خدعه و نیرنگ آنها را سرکوب کنم.
پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم او را با جمعی فرستاد،
امّا عمروعاص نیز در برابر حمله آنها نتوانست مقاومت کند و با از دست دادن چند تن از سربازان اسلام فرار کرد.
علّت اساسی شکست آن سه نفر عدم رعایت مسائل اطّلاعاتی در نبرد بود، زیرا بگونه‌ای حرکت می‌کردند که همه می‌فهمیدند و دشمن نیز با جاسوس‌هائی که داشت از حرکت سپاه اسلام با خبر گشته، در کمین‌گاه‌ها، استقرار یافته، ضربات کاری بر سپاه اسلام وارد می‌کردند،
آن سه نفر از «اصل غافلگیری» و «حفظ مسائل اطّلاعاتی» غفلت داشتند.
پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم که اوضاع را چنان دید، چند روزی صبر کرد، سپس علی علیه السلام را طلبید و پرچم جنگ را برای او بست و در حقّ او دعا کرده او را به سوی دشمن فرستاد و خلیفه اوّل و خلیفه دوّم و عمروبن عاص را نیز همراه او روانه ساخت تا روش‌های رزمی حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام را از نزدیک بنگرند.