الف- امام علی علیه السلام پس از اتمام حجّت با شورشیان بصره، و بردباری در آغاز نبرد، وقتی جنگ را آنها آغاز کردند، زره پوشید و پیشاپیش سپاه، خود رابه قلب سپاه دشمن زد، و حملات شدیدی کرد که دشمنان چون روباه از مقابلش می‌گریختند.
چند بار شمشیر حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام خَم شد که به خیمه برگشت تا شمشیر را درست کند،
اصحاب و فرزندان و مالک اشتر به امام علی علیه السلام می‌گفتند:
حَمَلات را به ما واگذار.
ولی حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام پاسخ نمی‌داد و دوباره حمله می‌کرد، و صف ها را درهم می‌شکست.
وقتی اصحاب اصرار کردند که:
«اِنْ تُصِبْ یذْهَبُ الدِّین»
(اگر به شما آسیبی برسد دین در خطر است)
در پاسخ فرمود:
وَ اللّه ما اُریدُ بِما تَرَوْنَ اِلاَّ وَجْهُ اللَّهِ وَ الدَّارُ الاخِرَة
(به خدا سوگند آنچه می‌بینید بخاطر خدا و آخرت است) [1] .
ب- شجاعت و جنگاوری
همه مورّخان اسلامی اتّفاق نظر دارند که:
علی علیه السلام به سوی هر دو قبله نماز گزارد
و مهاجرت نمود
و در جنگ بدر و دیگر جنگ‌ها و صلح حدیبیه شرکت داشت.
او در جنگ بدر و احد و خندق و خیبر از امتحان الهی به خوبی بیرون آمد و در همه آنها بی‌نیازی از غیر خدا به دست آورد و در منزلت و کرامت و والایی قرار گرفت.
پرچم رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم در موارد بسیاری به دست علی علیه السلام بود و در روز بدر هم در دست او قرار داشت.
و چون «مصعَب بن عمیر» [2] در روز اُحُد که پرچم
پیامبر را به دست خویش داشت کشته شد، رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم آن را به دست علی علیه السلام داد.
امام علی علیه السلام پیکارگر جنگ بدر بود و در آن شرکت مؤثّر داشت، در حالی که بیست و پنج ساله بود.
(این قول را ابن اسحاق گفته است).
ابن سرّاج در تاریخ خویش از قول ابن عبّاس گفته است:
رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم پرچم را در روز «بدر» به دست علی علیه السلام سپرد در حالی که علی علیه السلام بیست ساله بود.