نام کتاب : دانشنامه امام علی علیه السلام نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 1069
شناخت عمروعاص
و در افشای عمروعاص، (یکی دیگر از سران قاسطین) فرمود: وَلَمْ یبایعْ حَتّی شَرَطَ اَنْ یؤتِیهُ علی الْبَیعَةِ ثمناً (بیعت نمیکند مگر آنکه در یک معامله سیاسی، در برابر بیعت سرمایهای به دست آورد.) [1] . یعنی طرفداری او از معاویه بر اساس عقیده و ایمان نیست، بلکه پول پرستی و قدرت طلبی او را منحرف کرده است، و در یک سخنرانی دیگر ماهیت او را شناساند: عَجَباً
لِابْنِ النَّابِغَةِ! یزْعَمُ لِأَهْلِ الشَّامِ أَنَّ فِی دُعَابَةً،
وَأَنِّی امْرُؤٌ تِلْعَابَةٌ: أُعَافِسُ وَأُمَارِسُ! لَقَدْ قَالَ
بَاطِلاً، وَنَطَقَ آثِماً. أَمَا وَشَرُّ الْقَوْلِ الْکَذِبُ إِنَّهُ
لَیقُولُ فَیکْذِبُ، وَیعِدُ فَیخْلِفُ، وَیسْأَلُ فَیبْخَلُ، وَیسْأَلُ
فَیلْحِفُ، وَیخُونُ الْعَهْدَ، وَیقْطَعُ الْإِلَّ؛ فَإِذَا کَانَ عِنْدَ
الْحَرْبِ فَأَی زَاجِرٍ وَآمِرٍ هُوَ! مَا لَمْ تَأْخُذِ السُّیوفُ مَآخِذَهَا، فَإِذَا کَانَ ذلِکَ کَانَ أَکْبَرُ مَکِیدَتِهِ أَنْ یمْنَحَ الْقِرْمَ سُبَّتَهُ. أَمَا
وَاللَّهِ لََیمْنَعُنِی مِنَ اللَّعِبِ ذِکْرُ الْمَوْتِ، وَإِنَّهُ
لََیمْنَعُهُ مِنْ قَوْلِ الْحَقِّ نِسْیانُ الْآخِرَةِ، إِنَّهُ لَمْ
یبَایعْ مُعَاوِیةَ حَتَّی شَرَطَ أَنْ یؤْتِیهُ أَتِیةً، وَیرْضَخَ لَهُ
عَلی تَرْکِ الدِّینِ رَضِیخَةً. [2] . (شگفتا! از پسر آن زن بدنام، در
میان مردم شام پخش میکند که من اهل مزاح هستم، مردی شوخ طبع، که مردم را
سرگرم شوخی میکند. حرفی به باطل گفته! و سخنی به گناه انتشار داده است. آگاه
باشید بدترین گفتار؛ دروغ است او سخن میگوید و دروغ میگوید، وعده میدهد
و تخلّف مینماید، درخواست میکند و اصرار میورزد، اگر از او چیزی
درخواست شود بخل میکند، به پیمان خیانت مینماید، و پیوند خویشاوندی را
قطع میکند، به هنگام نبرد سر و صدا راه میاندازد و تهیج و تحریص مینماید
(امّا این سر و صدا) تا هنگامی است که دست به شمشیرها نرفته، در این هنگام
برای رهائی جانش بهترین و بزرگترین نقشهاش آن است که جامهاش را بالا زند
و عورت خود را آشکار سازد «تا از کشتن او چشم پوشی شود»! آگاه باشید به
خدا سوگند، یاد مرگ مرا از شوخی و سرگرمی باز میدارد، ولی او را فراموشی
آخرت از گفتن سخن حق بازداشته است او حاضر نشد با معاویه بیعت کند جز اینکه
از او مزدی به دست آورد، و در برابر از دست دادن دینش بهائی گرفت).
پی نوشت ها: (1) خطبه 26 نهجالبلاغه معجمالمفهرس محمد دشتی. (2) خطبه 84 نهجالبلاغه معجمالمفهرس محمد دشتی.
نام کتاب : دانشنامه امام علی علیه السلام نویسنده : جمعی از نویسندگان جلد : 1 صفحه : 1069