يكون حينئذ الجواهر العقليّة و الاعراض صورا و يقال صورة لما يكمل‌

به المادّة و ان لم تكن متقوّمة بها بالفعل مثل الصّحّة و ما يتحرّك اليها

بالطّبع و يقال صورة خاصّة لما يحدث فى الموادّ بالصّناعة من الاشكال‌

و غيرها و يقال صورة لنوع الشّيئ و لجنسه و لفصله و لجميع ذلك و

يكون كلّيّة الكلّ صورة فى الاجزاء ايضا انتهى.

ترجمه و شرح فارسى:

مقاله شيخ الرّئيس در الهيّات شفاء

شيخ الرّئيس در الهيّات شفاء ص (447) درباره صورت و معانى آن چ نين‌

مى‌فرمايد:

صورت عبارتست از هر معناى بالفعلى كه براى تعقّل و تصوّر صلاحيّت‌

داشته باشد فلذا جواهرى كه از مادّه مفارق هستند همچون عقل به اين معنا صورت‌

هستند.

و گ اهى صورت را اطلاق كنند بهر شكل و فعلى كه در محلّ قابلى تحقّق‌

يابد اعمّ از اينكه محلّ بسيط باشد همچون دايره يا مركّب باشد نظير اشكال هندسى‌

ديگر و باين لحاظ حركات و اعراض نير صور مى‌باشند.

و زمانى صورت را بر چ يزى اطلاق كنند كه تقوّم فعلى مادّه به آن وابسته‌

باشد و به اين اعتبار جواهر عقلى و اعراض از صورت بودن خارج هستند.

و نيز صورت را به مكمّل مادّه اطلاق نمايند اگرچه تقوّم فعلى مادّه به آن‌

مربوط نباشد همچون صحّت و آنچه كه طبعا بطرف حصول صورت (غايت) گ رايد

چ ه آنكه صورت اعتدال مزاج موجب كمال مادّه است همان‌طورى كه غايت‌

( منتهى اليه الحركة) موجب كمال مغيّا است.

و همچنين صورت را اطلاق كنند بر آنچه كه بواسطه صناعت هندسى در

مواد حاصل شود چ ون اشكال از قبيل مربّع و مستطيل و مثلّث و غير اشكال نظير

زاويه قائمه و منفرجه و حادّه.

و بسا صورت را به نوع شيئ چ ون انسان و جنس شيئ مانند حيوان و فصل‌