اين است كه تقابل نوعى از غيريّت است و آن غيريّت به حسب ماهيّت و حقيقت‌

مى‌باشد فلذا تماثل نيز اگرچه نوعى ديگر از غيريّت است و آن غيريّت بلحاظ

عوارض شخصى است لكن چ ون از سنخ مغايرت تقابل نيست از تعريف خارج‌

است.

قوله: لكن جهة الاتّحاد و الهوهويّة الخ: زيرا در متماثلان حقيقت جنسيّه و نوعيّه‌

متّحد است فقط همانطورى كه گ فته شد عوارض شخصيّه يا صنفيّه تغاير دارند لذا

چ ون در جهت اقوى كه ذاتى باشد اتّحاد و هو هويّت محفوظ است آنرا از اقسام‌

تقابل نشمرده بلكه قسيم آن قرار داده‌اند.

قوله: او نقول تنكير الخ: بيان دوّمى است براى تقدير كلمه « الغيرين » .

متن: « 248، 247، 246 »

تجزيه و تركيب‌

اذا: شرطيّه و جمله « تقابل الوجوديّان» شرط و « مضايفان » خبر مبتداء

محذوف جمله جواب مى‌باشد.

ان: شرطيّه و جمله « عقلا معا» شرط و بقرينه « تقابل ... » جمله‌اى‌

محذوف تا جواب آن باشد.

دونه: مضاف و مضاف اليه، خبر مقدّم براى « ضدّان » .

بالحقيق: جارّ و مجرور، متعلّق به « صف » .

مع غاية: مضاف و مضاف اليه، متعلّق به « حقيق » ، و « غاية » مضاف است به‌

« البعد » .

فصول الحكمة، شرح فارسى بر منظومه (مبحث الهيات) ؛ ج‌2 ؛ ص864

لا معها: عطف است به « مع غاية البعد».

لشهرة: لام بمعناى « الى » است، متعلّق با نسب مقدّر.