بوده و قابليّت براى مقوّم بودن جوهر نوعى و تحصّل جوهر جنسى ندارد و مانند ناطق‌

است، صاهل و ناهق و حسّاس و متحرّك بالاراده و غير اينها و در محلّش مقرّر است‌

كه در مشتقّات على الخصوص فصول « شيى‌ء » معتبر نيست.

شرح فارسى:

توضيح‌

فصل منطقى‌

فصل بر دو قسم است:

1- فصل حقيقى.

2- فصل منطقى.

و از عبارت مرحوم مصنّف در حاشيه استفاده مى‌شود كه فصل منطقى نيز بر

دو قسم است:

1- فصل منطقى مشهور.

2- فصل منطقى غير مشهور.

فصل منطقى مشهور: عبارتست از نفس فصل و مفهوم آن كه در جواب « أىّ‌

شيى‌ء هو فى جوهره» حمل مى‌شود.

فصل منطقى غير مشهور: آنست كه لازمه فصل حقيقى باشد كه در اينجا همين‌

قسم مراد است مانند ناطق نسبت به انسان كه در حقيقت فصل حقيقى انسان نيست‌

زيرا نطق يا ظاهرى است و يا باطنى.

اگر ظاهرى باشد (تكلّم) كيف مسموع محسوب مى‌شود و كيف از اعراض‌

است و نمى‌تواند فصل باشد و اگر هم مقصود نطق باطنى (درك و علم) باشد آنهم‌

صحيح نيست زيرا علم يا از مقوله كيف است اگر بصورة حاصلة من الشّيى‌ء

عند العقل تعريف شود يا از مقوله اضافه است اگر به حصول صورت تحديد گ ردد و يا

از مقوله انفعال است اگر به انكشاف تعبير گ ردد چ نان چ ه شيخ عبد الهادى مى‌گويد:

و بهر كدام از تفاسير كه اخذ شود از مقوله اعراض شده و صلاحيّت براى‌