متن: « 131، 130 »

تجزيه و تركيب‌

اذ: شرطيّه زمانيّه و جمله « الوجود لم يكن بعد العد» شرط آنست‌

و جمله « فهو مسمّى بالقدم» جزاء.

الوجود: اسم مقدّم « لم يكن» و « بعد العدم» خبر آنست.

او غيره: معطوف بر « العدم » .

فاء: جوابيّه.

هو: مبتداء و « مسمّى بالقدم» خبر آنست.

واو: عاطفه.

ادر: فعل و فاعل و « الحدوث » مفعول آنست، معطوف بر جمله جزاء

بنابراينكه عطف انشاء بر جمله خبريّه جايز باشد.

منه: جارّ و مجرور، متعلّق به « ادر » .

بالخلاف: جارّ و مجرور، متعلّق باستقرّ، حال.

صف: فعل و فاعل.

بالحقيقى و بالاضافى: هر دو جارّ و مجرور متعلّق به « صف » مى‌باشند.

ترجمه: اگر وجود مسبوق بعدم يا علّت نباشد بآن قدم گ ويند و در مقابل اگر چ نين‌

نبود بآن حدوث گ فته‌اند و هر كدام از اين دو يا اضافى است و يا حقيقى.