شرور است از عقل فعّال بواسطه جهت امكان ذاتى كه در آنست ناشى و حاصل‌

مى‌شود.

شرح فارسى:

توضيح‌

فرق دوّم‌

فرق دوّمى كه بين امكانين هست اينست كه امكان ذاتى بمنزله اصل و

استعدادى بمثابه فرع است و اين معنا به دو دليل ثابت مى‌باشد:

1- امكان استعدادى همان امكان ذاتى است با داشتن امرى زائد زيرا

چ نان چ ه گ فتيم امكان ذاتى فقط داراى يك جهت قوّه است ولى امكان استعدادى‌

علاوه بر آن جهت فعلى را نيز دارا است.

2- امكان ذاتى منشاء استعدادى است زيرا در عقل جهاتى است كه‌

بعضى از آنها شريف و برخى ديگر خسيس بوده و هر كدام منشاء براى هم‌جنس‌

خود مى‌باشند يعنى شريف براى شريف و خسيس براى خسيس لذا امكان ذاتى‌

كه از جهات خسيسه است منشاء است براى صدور امكان استعدادى كه از آن به‌

هيولاى عالم موادّ تعبير ميكنند پ س بايد گ فت امكان ذاتى عالم عقل منشاء صدور

امكان استعدادى عالم مواد مى‌باشد.

قوله: لانّ الهيولى الّتى هى مصحّحة جهات الشّرور: وجه شرّ بودن هيولى و مادّه‌

همان دنائت و خساست آنست.

قوله: انّما نشأت من العقل الفعّال: قبلا در بخش منطق تعريف عقل فعّال‌

گ ذشت و گ فتيم مراد از آن قوّه قدسيّه‌اى است كه نفوس را از مرحله قوّه بمرتبه فعل‌

درمى‌آورد.

و مراد از اين عبارت آن است كه امكان ذاتى كه ظلمت محض و تشتّت‌

بحت است در عالم عقل فعال كه تمام موجودات كلّ بحسبه در آن از مرحله نقص‌

بكمال و از مرتبه قوّه بفعل مى‌رسند بكمال رسيده و در هيولى تحقّق پ يدا مى‌نمايد

و از اين پ س به آن امكان استعدادى گ ويند و به عبارت مختصرتر و روشن‌تر منشاء