متن: « 111 »

تجزيه و تركيب‌

واو: استيناف.

اثر الجعل: مضاف و مضاف اليه، مبتداء و خبرش « وجود » است.

ارتبط: صفت براى « وجود » .

واو: عاطفه.

صفة التّأثير: مضاف و مضاف اليه، مبتداء و خبرش « فى العقل» است كه ظرف‌

مستقرّ مى‌باشد.

ترجمه: نتيجه جعل ممكن وجود رابط است و اتّصاف مؤثّر بصفت تأثير در عقل‌

است نه در خارج.

شرح عربى: و، الجواب: انّ، اثر الجعل وجود ارتبط، لا الوجود وجود كما مرّ.

ترجمه: مرحوم مصنّف ميفرمايند:

جواب اينستكه: اثر جعل وجود رابط است نه وجود رابطى همانطورى كه‌

گ ذشت.

جواب از شبهه اوّل فخر

ممكن چ ه در ماهيّت و چ ه در وجود و چ ه در اتّصاف اگر به مؤثّر محتاج‌

باشد اشكالى پ يش نمى‌آيد زيرا اشكال سلب شيى‌ء از نفس در صورت اوّل و دوّم‌

زمانى لازم ميآيد كه جعل ماهيّت (بنا بر اصالت ماهيّت) و جعل وجود (بنا بر

اصالت وجود) تأليفى و مركّب باشد ولى اگر آنرا بسيط بدانيم و بگوئيم معناى‌

احتياج ممكن در وجود اينست كه مؤثّر واجب ممكن متساوى الطّرفين را موجود