فرع‌

در صورتى كه بنده به اذن آقا به حج رفت يا طفل و ديوانه صحيحا وارد اعمال حجّ شدند و پس از آن قبل از اينكه بيكى از دو موقف يعنى عرفات و مشعر برسند بنده آزاد شد و طفل بالغ گشت و ديوانه عاقل گرديد و بقيه اعمال را ادامه دادند اين حجّ صحيح و بجاى حجّة الاسلام كفايت مى‌كند.

حج بذلى‌

اگر كسى تنها زاد (توشه) و راحله (مركب) را به شخصى جهت اداء حج بذل نمايد حجّ به عهده او لازم مى‌شود.

و در تحقق بذل صيغه مخصوصى معتبر نيست.

و بهر صورت نتيجه وجوب حج با بذل اين است كه مى‌گوئيم:

اگر برخى از برادران ايمانى شخص، وى را با خود به حجّ بردند و نفقه او را متحمّل شدند اين حجّ از حجّة الاسلام كفايت مى‌كند.

شرط ديگر در حجّ واجب‌

علاوه بر پنج شرطى كه قبلا براى وجوب حجّ استطاعى گفتيم يك شرط ديگر وجود دارد و آن اين است كه‌

از زمانى كه شخص به سفر حجّ مى‌رود تا هنگامى كه مراجعت مى‌كند هزينه نفقه عيالات واجب النفقه را داشته باشد.

فرع‌

در وجوب نائب گرفتن شخصى كه بواسطه پيرى يا مرض و يا دشمن از مباشرت در حجّ ممنوع است بين فقهاء دو قول است.

در روايت صحيح از امير المؤمنين على عليه السلام وارد شده كه بر وى واجب است نائب بگيرد.