د: فلو لا اذا بلغت الحلقوم و انتم حينئذ تنظرون، و نحن اقرب اليه منكم و لكن لا تبصرون ... ترجعونها ان كنتم صادقين‌ ( سوره واقعه آيه 87- 85- 84- 83)

ه: استوت على الجودى‌ ( سوره هود آيه 44)

7- در جملات زير اعراب ضمائر را بيان كرده و نوع آنها را ذكر نمائيد:

الف: يا ايّها الّذين آمنوا قوا انفسكم و اهليكم نارا وقودها النّاس و الحجارة ( سوره تحريم آيه 6)

ب: ايّاك نعبد و ايّاك نستعين‌ ( سوره حمد آيه 5)

ج: و قضى ربّك الّا تعبدوا الّا ايّاه‌ ( سوره اسراء آيه 23)

د: و ايّاى فاتّقون‌ ( سوره بقره آيه 41)

ه: لعلىّ ابلغ الاسباب‌ ( سوره غافر آيه 36)

و: يا ليتنى كنت معهم فافوز فوزا عظيما ( سوره نساء آيه 73)

جواب‌

1- مبنى بر دو قسم است:

الف: آنكه با غير خود تركيب نشده باشد مثل: الف، باء، تاء، ثاء، ...

ب: آنكه با مبنى الاصل شبيه باشد و معناى شبيه بودن با مبنى الاصل (حروف) اين است كه كلمه مبنى يا در دلالت بر معنايش محتاج به قرينه باشد همچون اسماء اشاره مانند: من هولاء اسماء اشاره در دلالت بر معناى خود محتاج به قرينه كه اشاره باشد دارند و يا حروفش كمتر از سه‌تا بوده نظير ضمائر همچون: هو و هى و يا متضمن معناى حرف باشد احد عشر تا تسعة عشر چه آنكه اين تراكيب متضمن معناى « واو » عاطفه مى‌باشند

2- مبنيات هشت‌تا هستند باين شرح:

مضمرات، اسماء اشارات، موصولات، اسماء افعال، اسماء اصوات، مركّبات، كنايات، پاره‌اى از ظروف.

3- ضمير: اسمى است كه وضع شده تا بر متكلّم يا مخاطب و يا غائبى كه قبلا