لكبيرة» خبرش مى‌باشد

ب: « كان » مخفف از « كانّ » بوده و عمل نكرده.

ج: « ان » مخفّف از « انّ » بوده و ضمير شأن اسمش مى‌باشد و « الحمد للّه ربّ العالمين» خبرش است.

د: « ان » مخفّف از « انّ » بوده و ضمير شأن اسمش مى‌باشد و « ليس للانسان الخ» خبرش است.

ه: « ان » مخفّف از « انّ » بوده و ضمير شأن اسمش مى‌باشد و « كدت لتروين» خبرش مى باشد.

9- و امّا تركيب دو جمله مذكور:

الف: « أ » براى استفهام، يحسب، فعل مضارع، الانسان، فاعل، الّن، مركب است از ان مخفّفه و « لن » ، « ان » از حروف مشبهة بالفعل و ضمير شأن اسمش بوده و «لننجمع عظامه» خبرش مى‌باشد، نجمع، فعل و فاعل و عظامه مضاف و مضاف اليه، مفعول براى « نجمع » .

ب: ما، حرف نفى، وجدنا، فعل و فاعل، لاكثر، جار و مجرور، متعلق به « وجدنا » مضاف، هم، مضاف اليه، من، زائده، عهد، مجرور به « من » و چون حرف جارّ زائده است متعلّق ندارد، واو، عاطفه، ان، مخفّفه از مثقلّه و ضمير شأن اسمش مى‌باشد، وجدنا، فعل و فاعل، اكثرهم، مضاف و مضاف اليه، مفعول براى « وجدنا » لام، زائده براى تأكيد، فاسقين، مفعول دوّم براى « وجدنا » و جمله « وجدنا الخ» خبر براى « ان » و جمله‌ «انوجدنا اكثرهم لفاسقين» معطوف است به « ما وجدنا الخ».

كوفيون « ان » را نافيه و « لام » در « لفاسقين » را به معناى « الّا » دانسته‌اند و تقدير كلام طبق رأى ايشان « ما وجدنا اكثرهم الّا فاسقين» مى‌باشد.

سؤالات و تمرينات ص (217 و 216)

1- بين معانى «واو» و «فاء» و «ثم» چه فرقى است با ذكر مثال آنرا شرح دهيد.

2- بين معناى «ثمّ» و «حتّى» چه فرقى است؟