در « نعبد » و « نستعين » فاعلى است و مرفوع مى‌باشد.

ج: ضمير در « ربّك » مضاف اليه است و مجرور در « تعبدوا » فاعل است و مرفوع و ضمير « ايّاه » مستثناء است و منصوب مى‌باشد.

د: ضمير « ايّاى » مفعول است و منصوب مى‌باشد.

ه: ضمير در « لعلّى » اسم است براى « لعلّ » و منصوب مى‌باشد و ضمير در « ابلغ » فاعلى است و مرفوع مى‌باشد.

و: ضمير در « ليتنى » اسم است براى « ليت » و منصوب است و ضمير در « كنت » فاعلى است و مرفوع و در « معهم » مضاف اليه است و مجرور و در « افوز » فاعل است و مرفوع مى‌باشد.

سؤالات و تمرينات ص (101- 100)

1- مواضع استتار ضمير را ذكر كرده و براى آنها مثالهاى مفيد بياوريد.

2- ضمير شأن و قصّه چيست؟ براى آن دو مثال بزنيد.

3- وجه ناميدن ضمير به ضمير فصل چيست؟

4- اسم اشاره را تعريف كرده و براى آن مثالى بياوريد.

5- با چه لفظى به دو مذكر و دو مؤنث اشاره مى‌كنند؟ آنرا با ذكر مثال واضح كنيد.

6- الفاظ اسم اشاره كه به مفرد مؤنث اختصاص دارند چيست؟

7- ضمائر شأن و قصه و فصل را در جملات زير استخراج نمائيد:

الف: قل هو اللّه احد ( سوره اخلاص آيه 1)

ب: ذلك بانّ اللّه هو الحق و انّ ما يدعون من دونه هو الباطل‌ ( سوره حجّ آيه 62)

ج:

انّ اولياء اللّه هم الذين نظروا الى باطن الدنيا

( نهج البلاغه قصار الحكم 432)

د:

اتّقوا معاصى اللّه فى الخلوات فانّ الشاهد هو الحاكم‌

( نهج البلاغه قصار الحكم 324)