جستن از اشتباه در ادا كردن معناى مقصود است كه در اين صورت فنّ اوّل را تشكيل مى‌دهد و در غير اينصورت اگر غرض از آن اجتناب از تعقيد معنوى باشد عبارت از فنّ دوّم مى‌شود و در صورتيكه چنين نباشد فنّ سوّم است.

شارح گويد: خاتمه كتاب جزئى از فنّ سوّم است چنانچه خود مصنف در كتاب ايضاح چنين گفته لذا اخراج آن از فن سوّم شايسته نباشد.

قوله: و هم: بفتح واو و هاء بمعناى غلط و اشتباه است.

شرح عربى‌ و لمّا انجرّ كلامه فى آخر هذه المقدمة الى انحصار المقصود فى الفنون الثلاثة ناسب ذكرها بطريق التّعريف العهدى بخلاف المقدّمة فانّها لا مقتضى لايرادها بلفظ المعرفة فى هذا المقام و الخلاف فى ان تنوينها للتعظيم او للتّقليل ممّا لا ينبغى ان يقع بين المحصّلين.

و المقدمة مأخوذة من مقدمة الجيش للجماعة المتقدمة منها، من قدّم بمعنى تقدّم يقال مقدمة العلم لما يتوقّف عليه الشروع فى مسائله و مقدمة الكتاب لطائفة من كلامه قدّمت امام المقصود لارتباط له بها و انتفاع بها فيه و هى ههنا لبيان معنى الفصاحة و البلاغة و انحصار علم البلاغة فى علمى المعانى و البيان و ما يلائم ذلك و لا يخفى وجه ارتباط المقاصد بذلك.

و الفرق بين مقدمة العلم و مقدمة الكتاب ممّا خفى على كثير من النّاس.

ترجمه‌

و چون كلام مصنف در پايان اين مقدمه به اين امر