ترجمه‌

مصنّف گويد:

زيرا موجبه مهمله‌اى كه معدولة المحمول باشد در قوّة سالبه جزئيّه بوده و آن مستلزم نفى حكم از بعض افراد است نه تمام آنها.

شارح گويد:

مراد مصنّف از اينكه مى‌گويد موجبه مهمله معدولة المحمول در قوّه سالبه جزئيّه است در موردى مى‌باشد كه موضوع وجود داشته باشد مانند: [لم يقم بعض الانسان‌] كه معنايش اينست (بعضى از افراد انسان نايستاده‌اند).

و معناى اينكلام كه موجبه مهمله معدولة المحمول در قوّه سالبه جزئيّه است اين مى‌باشد كه ايندو در صدق ملازم هم بوده و از يكديگر جدا نيستند، زيرا در مهمله حكم بنفى قيام مى‌شود از آنچه انسان بر آن صادقست اعم از آنكه جميع افراد بوده يا بعضى از آنها باشد و در هرصورت نفى قيام از بعض صادقست و پرواضح است وقتى نفى قيام از بعض صادق بوده صادقست بگوئيم قيام از آنچه انسان بر آن صادقست اجمالا منفى است پس موجبه مهمله معدولة المحمول در قوّه سالبه جزئيّه شد.

و سالبه جزئيّه مستلزم نفى حكم از جمله افراد است، يعنى از برخى آنها زيرا صدق سالبه جزئيّه‌اى كه موضوعش موجود است يا بنفى حكم از تمام افراد بوده و يا بنفى آن از بعض با ثبوتش براى بعضى ديگر مى‌باشد و در هرصورت لازمه آن نفى حكم از بعض افراد است نه همه آنها چه آنكه ممكنست قيام از برخى منفى و براى بعضى ديگر ثابت‌