مقصود از عدد معيّن اينستكه اگر مفرد باشند دلالت بر يك و در صورت تثنيه دالّ بر دو و هنگاميكه جمع باشد به بيش از دوتا دلالت ميكنند

اصل در مفرد نكره اينست كه دلالت بر يك فرد از جنس بكند به اين معنا كه مفادش دو امر باشد: جنس و فرد واحد، چنانچه وقتى مى‌گويند: اكرم رجلا، كلمه رجل هم دلالت مى‌كند كه اكرام جنس رجال مطلوب آمر است و هم جنس موجود در فرد واحد مطلوب است.

و گاه باشد كه از نكره تنها جنس اراده مى‌شود بدون اين‌كه دلالتى بر فرد داشته باشد و آن در وقتى است كه وحدت معلوم باشد و تنها از جنس خبر دهند چنانچه بگويند رجل جائنى كه اين عبارت را در موردى مى‌گويند كه بدانيم جائى واحد است نهايت معلوم نباشد از جنس زنان است يا مردان.

و در بعضى از اوقات از نكره فقط فرد واحد قصد مى‌شود و آن در جائيست كه جنس معلوم بوده ولى وحدت يا كثرت غير معلوم باشد مانند مثال مزبور اگر فرض كنيم جنس جائى معلوم باشد ولى تعدّد و عدم آن غير معيّن.

قوله: و الّذى يشعر به كلام الشيخ الخ: در عبارت مذكور مصنّف تصريح نمود كه تقدّم نكره بر فعل تنها بمنظور تخصيص است و حال آنكه طبق گفته شيخ در دلائل الاعجاز تقدّم نكره بر فعل مانند تقدّم معرفه است يعنى گاهى براى تخصيص و زمانى براى تقوى ميآيد.

متن: و وافقه السّكاكى على ذلك الّا انّه قال التقديم يفيد الاختصاص ان جاز تقدير كونه فى الاصل مؤخرا على انّه فاعل معنا فقط نحو انا قمت.