اشمل بودن مفرد راجعست.

قوله: و دل عليه الاستقراء: ضمير در [عليه‌] به ما ذكره اكثر ائمه الاصول راجعست.

متن: و لا تنافى بين الاستغراق و افراد الاسم لانّ الحرف انّما يدخل عليه مجرّدا عن معنى الوحدة و لانّه بمعنى كلّ فرد لا مجموع الافراد و لهذا امتنع وصفه بنعت الجمع.

شرح عربى‌ و لا تنافى بين الاستغراق و افراد الاسم لانّ الحرف الدّال على الاستغراق كحرف النّفى و لام التعريف انّما يدخل عليه اى على الاسم المفرد حال كونه مجرّدا عن الدّلالة على معنى الوحدة و امتناع وصفه بنعت الجمع للمحافظة على التّشاكل اللفظى و لانّه اى المفرد الدّاخل عليه حرف الاستغراق بمعنى كل فرد لا مجموع الافراد و لهذا امتنع وصفه بنعت الجمع عند الجمهور و ان حكاه الاخفش فى نحو اهلك النّاس الدّينار الصّفر و الدّرهم البيض‌

ترجمه‌

مصنّف گويد:

بين استغراق مستفاد از اسم مفرد و مفرد بودنش هيچ تنافى وجود ندارد زيرا حرف تعريف بر اسم مفرديكه از معناى وحدت مجرّد است داخل مى‌شود.

و نيز مفرد بمعناى كلّ فرد است نه مجموع افراد و از اينرو است كه ممتنع است صفتش را صفتى قرار دهند كه بصيغه جمع باشد.

شارح گويد:

مقصود از [الحرف‌] در عبارت متن حرفى است كه بر استغراق دلالت دارد مانند حرف نفى و الف و لام تعريف و ضمير در [عليه‌]