ولى در اسم معرّف به الف و لام غير قابل قبول است بلكه جمع معرّف به
الف و لام استغراقش شامل هريك از افراد مىگردد چنانچه اكثر ائمه اصول و نحو بر آن
متفق مىباشند و استقراء نيز بر آن دلالت دارد و ائمه تفسير نيز بآن اشاره
كردهاند و ما بطور كامل در كتاب مطوّل در اينمقام سخن راندهايم، پس بر طالبين
است كه آنجا را مطالعه نمايند.
و چون در اينجا زمينه براى اعتراضى مىباشد و آن اينست كه مفرد آوردن
اسم دلالت بر وحدت معنايش دارد و استغراق بر تعدّد آن لاجرم بين ايندو تنافى است
پس چطور ممكن است مفرد داراى معناى استغراق نيز باشد از اينرو مصنّف در مقام جواب
از اين اشكال مىگويد:
شرح فارسى:
توضيح
استغراق مفرد و غير آن
از اموريكه تذكّر آن در اينجا لازم شمرده شده است اينكه استغراقى كه
صيغه مفرد دلالت بر آن دارد به مراتب وسيعتر است از استغراق مستفاد از صيغه تثنيه
يا جمع.
ناگفته نماند كه مقصود از مفرد در اينجا كلمهاى استكه معناى آن مفرد
باشد اعم از اينكه لفظ آن نيز چنين بوده مانند: رجل يا لفظش بصيغه جمع ولى معنايش
جمع نباشد مانند كلمه النساء كه از آن فرد اراده شده باشد چنانچه مقصود از جمع
كلمهاى استكه معناى آن جمع باشد چه لفظش نيز چنين بوده يا مفرد باشد مانند: اسم
جمع همچون طائفه و قوم و رهط.