استغراق حقيقى: آنست كه تمام افراد باعم از موجود فعلى يا غير فعلى مراد باشند چنانچه ميگوئيم: اللّه عالم الغيب و الشهادة يعنى خداوند متعال بتمام امور نهانى و آشكار عالم است.

استغراق عرفى: آنست كه افراد متفاهم عرفى از آن اراده شود مثلا وقتى مى‌گويند:

جمع الامير الصّاغة (سلطان تمام زرگران را گرد هم آورد) مقصود تمام افراد زرگران دنيا نيست بلكه منظور زرگران شهر يا احيانا زرگران مملكتش مى‌باشد.

قوله: قيل المثال مبنى الخ: مازنى نحوى كه از ادباء بنام مى‌باشد معتقد است الف و لام بر سر اسم فاعل و مفعول الف و لام تعريف مى‌باشد نه موصوله با توجّه باين عقيده بعضى گفته‌اند مثال: جمع الامير الصّاغة در صورتى شاهد براى الف و لام استغراق است كه مبناى مازنى را بپذيريم چه آنكه الصّاغه جمع صائغ و اسم فاعل است ولى اگر مانند مشهور از نحاة الف و لام را موصوله بدانيم مثال در اينجا صحيح نيست.

شارح از اين انتقاد دو جواب مى‌دهد:

1- اسم فاعل و مفعول بدو نحو هستند:

الف: آنكه داراى معناى حدوثى باشد همچون ضارب و مضروب.

ب: آنكه داراى معناى ثبوتى باشد نظير مؤمن، عالم، جاهل.

در قسم دوّم بين مازنى و مشهور خلافى نيست بلكه اتفاقى است كه الف و لام داخل بر آن براى تعريف است نه موصوله زيرا موصول محتاج بصله است و صله مى‌بايست معناى حدوثى داشته باشد