آوردن مسنداليه بمنظور تعظيم يا اهانت همچون ذكر القابى كه براى بزرگداشت يا تحقير صلاحيت دارند مانند آنكه مى‌گوئيم:

ركب علىّ عليه السلام و هرب معاوية.

و مقصود از كنايه آنست كه ذكر علم را كنايه قرار مى‌دهند از معنائيكه علم براى آن صلاحيّت و شايستگى دارد چنانچه گويند: ابو لهب فعل كذا، كه لفظ ابو لهب را كنايه از شخص جهنّمى قرار داده‌اند و در اين كنايه نظر بوضع اوّلى آن كه وضع اضافى باشد نموده‌اند چه آنكه معناى ابو لهب [ملازم و ملابس النّار] مى‌باشد كه لازمه اين معنا جهنّمى بودن است بنابراين از ملزوم يعنى ملازم النّار بلازم كه جهنّمى بودنست باعتبار وضع اوّل انتقال حاصل مى‌شود و همين قدر در حصول كنايه كفايت مى‌كند.

و بعضى در اين مقام گفته‌اند:

كنايه مثل آنست كه گفته شود: جاء حاتم و از آن لازمه‌اش كه جواد باشد اراده گردد نه شخص مسمّى بلفظ حاتم و نيز مانند اينكه گفته شود: رأيت ابا لهب يعنى جهنّمى.

ولى در اينكلام نظر و تأمّل است زيرا امثله ياد شده با اين تقدير استعاره هستند نه كنايه چنانچه شرحش عنقريب خواهد آمد و اگر معناى مذكور مراد باشد قول ما كه مى‌گوئيم: فعل هذا الرّجل كذا درحاليكه بكافر اشاره مى‌كنيم و يا قول ما كه مى‌گوئيم ابو جهل فعل كذا درحاليكه آنرا كنايه از جهنّى قرار مى‌دهيم بايد از امثله كنايه باشد و حال آنكه احدى بآن قائل نشده است.

و از اموريكه دلالت بر فساد اينقول دارد آنكه صاحب مفتاح و