و حاصلها ان يشبه الفاعل المجازى بالفاعل الحقيقى فى تعلّق وجود الفعل به ثمّ يفرّد الفاعل المجازى بالذّكر و ينسب اليه شئ من لوازم الفاعل الحقيقى.

ترجمه‌

مصنّف گويد:

سكّاكى مجاز عقلى را منكر شده در حاليكه معتقد شده باينكه آنچه گذشت از مثالهاى مجازى عقلى و اشباه آنها تمام استعاره بالكنايه است بنابر اينكه مقصود از [ربيع‌] فاعل حقيقى بوده و قرينه‌اش آنست كه انبات بآن نسبت داده شده است و بهمين قياس است امثله ديگر.

شارح گويد:

ضمير منصوبى در [انكره‌] به مجاز عقلى راجعست و فاعل آن كلمه [السكّاكى‌] در عبارت متن.

سكّاكى مى‌گويد:

آنچه از نظر من حق و مسلّم است آنكه بايد مجاز عقلى را در سلك استعاره بالكنايه آورد باين نحو كه [ربيع‌] را استعاره بالكنايه از فاعل حقيقى بايد قرار داد و اين بواسطه مبالغه در تشبيه است و قرينه بر آن اسناد انبات به ربيع مى‌باشد و همين معنا مقصود مصنّف است كه مى‌گويد [ذاهبا الى انّ ما مرّ].

و مقصود از [ما مر] مثالهائى استكه گذشت.

آنگاه در ذيل [استعاره بالكنايه‌] مى‌گويد:

استعاره بالكنايه نزد سكّاكى آنست كه مشبه را ذكر نموده و به واسطه قرينه از آن مشبّه‌به اراده شود و مقصود از قرينه آنستكه به مشبه‌