شاهد در يمين و يسار است، زيرا يمين در مصراع اول بمعناى دست راست
بوده و در مصراع دوّم بمعناى قسم است و نيز بيسار در مصراع اوّل بمعناى تمكّن و
قدرت است و در مصراع دوّم بمعناى دست چپ مىباشد.
ترصيع: عبارتست از اينكه الفاظ را در وزن و حروف آخر با هم مساوى
قرار دادن و نثر را مسجّع و نظم را مقفّى نمودن است و از آن به صنعت مطابقه نيز
نام مىبرند چنانچه در آيه [ انّ الابرار لفى نعيم و انّ
الفجّار لفى جحيم ]
نعيم و جحيم از همين باب مى باشند يا در شعر ذيل:
اى منوّر بتو نجوم جمال
وى
مقرّر بتو رسوم كمال
جمال و كمال از همين قبيل مىباشند.
و شرح هركدام از اين دو با اقسامشان در بخش بديع انشاء اللّه ذكر
خواهد شد.
قوله: و نحوهما: مانند صنايع تفويف و تكرير و تشبيه
و الغاء و تمثيل كه شرح مستوفاى هركدام در بخش بديع انشاء اللّه بيان مىشود.
قوله: و المراد انّه علم يعرف به الخ: اين عبارت طبق گفته دسوقى در
حاشيه جواب از سؤال مقدّر است.
سؤال از عبارت مصنّف استفاده مىشود كه مقصودش از معرفت بالفاظ