و ضمير مفعولى بمعانى عود مى‌كند.

قوله: و هو مرجع علم المعانى: ضمير [هو] به رعاية المطابقة الخ راجعست و تذكير آن باعتبار خبرش يعنى [مرجع‌] ميباشد

قوله: و هو ايراد المعنى الواحد: ضمير [هو] به [شئ آخر] راجعست.

شرح عربى‌ و هو علم اى ملكة يقتدر بها على ادراكات جزئيّة و يجوز ان يريد به نفس الاصول و القواعد المعلومة و لاستعمالهم المعرفة فى الجزئيات قال:

تعرف به احوال اللفظ العربى اى هو علم يستنبط منه ادراكات جزئيّة و هى معرفة كل فرد من جزئيّات الاحوال المذكورة بمعنى انّ اىّ فرد يوجد منها امكننا ان نعرفه بذلك العلم.

ترجمه‌

شارح گويد:

علم معانى عبارتست از ملكه‌اى كه به واسطه‌اش بر ادراكات جزئى قدرت حاصل شود.

و ممكنست از علم معانى نفس اصول و قواعد معلوم را اراده نمود.

و چون اهل محاوره لفظ معرفت را در جزئيّات استعمال ميكنند از اينرو مصنّف گفته است:

تعرف به احوال الخ، يعنى دانسته ميشود بواسطه علم معانى احوال لفظ عربى و مقصود آنست كه:

معانى علمى استكه از آن ادراكات جزئيّه استنباط مى‌شود.

و منظور از ادراكات جزئيّه آگاهى به فردفرد از احوال مذكوره در اين فنّ مى‌باشد باين معنا كه هرفردى كه از اين احوال يافت‌