و قول مصنف كه گفت [بالتركيب‌] جار و مجرور بوده و متعلّق است به [افادته‌].

و اما بيان اين مطلب كه چطور بلاغت صفت براى لفظ است باعتبار اينكه مفيد معنا مى‌باشد آنست كه بلاغت طبق آنچه گذشت عبارتست از مطابقت كلام فصيح با مقتضاى حال و روشن استكه اعتبار و لحاظ مطابقت و عدمش صرفا باعتبار معانى و اغراضى است كه كلام بمنظور آن آورده مى‌شود نه باعتبار الفاظ مفرد و كلمات بتنهائى.

شرح فارسى:

توضيح‌

از بيان مطالب قبل معلوم شد كه صفت بلاغت راجع بلفظ مى‌باشد فلذا مى‌گويند: كلام بليغ ولى مخفى نماند كه لفظ باعتبار آنكه مجرّد صوت و صرف صدا است متّصف باين صفت نمى‌شود بلكه بملاحظه آنكه تركيب و تأليفش از كلمات و حروف موجب افاده نمودن معنائى استكه غرض متكلّم را تأمين مى‌كند و سرّ اعتبار اين حيث آنست كه سابقا گفتيم بلاغت عبارتست از مطابقت كلام فصيح با مقتضاى حال همچون مؤكّد بودن كلام در مقابل منكر و پرواضح است لحاظ مطابقت كلام با مقتضاى حال و عدم مطابقتش باعتبار مجرّد الفاظ و اصوات نيست بلكه منحصرا بخاطر معانى آنها مى‌باشد.

قوله: يعنى انّه يقال: ضمير در [انّه‌] به معناى [شأن‌] است.

قوله: لكن لا من حيث انّه لفظ و صوت: ضمير در [انّه‌]