و نيز مانند اضرب و اجل يعنى مبنى برسكون هم در اسم بوده و هم در فعل و هم در حرف.

قوله: و ذلك بسبب: مشار اليه « ذلك » بناء برفتح و ضمّ و كسر مى‌باشد.

قوله: و الثّانى لمشابهته المضارع: ضمير در « مشابهته » به ثانى عود مى‌كند.

قوله: فى وقوعه صفة الخ: ضمير در « وقوعه » به ثانى عائد است.

قوله: امّا تعذّرا مطلقا: مقصود از « تعذّرا » اينستكه ابتداء بساكن محال است و مراد از « مطلقا » اينستكه چه در الف و چه در غير آن از ساير حروف.

قوله: او تعسّرا فى غير الالف: منظور از « تعسّرا » اينستكه ابتداء بساكن در غير الف مشكل است يعنى در الف غير ممكن مى‌باشد.

قوله: كما اختاره السّيّد الجرجانى: ضمير منصوبى در « اختاره » به تعسّر در غير الف راجع است.

قوله: و كانت فتحة: ضمير در « كانت » به حركت عائد است.

قوله: جير: از حروف جواب بمعناى « بلى » مى‌باشد.

قوله: تشبيها لها بقبل و بعد: ضمير در « لها » به حيث عود مى‌كند.

قوله: و قد تفتح للخفّة: ضمير در « تفتح » به حيث راجع است.

قوله: و تكسر على اصل التقاء السّاكنين: ضمير نائب فاعلى در « تكسر » به حيث راجع است.

قوله: مثلّث التّاء ايضا: كلمه « ايضا » اشاره است باينكه همانطوريكه در « ثاء حيث» با « يا » سه وجه جايز است اگر بجاى « ياء » واو آورده و بگوئيم « حوث » نيز ثاء را بسه وجه مى‌توان قرائت كرد.

قوله: و اجل: از حروف جواب است بمعناى « بلى ».

شرح عربى:

و قد علم ممّا مثلّث به انّ البناء على الفتح و السّكون يكون فى الثّلاثة و