و ما بايد در صورتى به احاديث مراجعه كنيم كه در آيه اجمالى باشد، در اين موقع جا دارد از خاندان وحى حقيقت آن را بپرسيم مانند آيه:(وَ السَّارِقُ وَ السارِقةُ فَاقْطَعُوا أَيْديَهُما...)(مائده/38)، زيرا معلوم نيست كه مقصود از «يد» در آيه، كدام قسمت از دست است، مقصود بريدن از بند انگشتان، از مچ، از آرنج، از كتف، از كدام نقطه است؟ ! ولى آيه مورد بحث، اجمال و ابهامى ندارد كه به حديث مراجعه كنيم.

فرض كنيم كه در اين مورد به حديث مراجعه نموديم و ثابت شد كه پيامبر در شب معراج با پيامبران سخن گفته است ولى بايد توجه نمود كه معراج رسول خدا جسمانى بود، نه روحانى و قرائنى كه در آيات معراج وجود دارد، و احاديثى كه در اين مورد وارد شده است، همگى بر جسمانى بودن معراج گواهى مى دهند.

مقصود از معراج جسمانى اين است كه پيامبر با همين بدن، اين كره خاكى را ترك گفت، امّا از عوالم جسمانى بيرون نرفت و تمام گفت و شنود او در جهان اجسام و ماده بوده است.

در اين صورت معراج در وضع پيامبر جز تغيير مكان زندگى، اثر ديگرى ننهاد، اگر جسم و ماده مانع از ارتباط در اين جهان است اين شرايط در معراج نيز محفوظ بود.

اگر ارتباط از اين نظر ممكن نيست كه اموات قابل اسماع نيست همچنانكه طرفداران «تز» امتناع مى گويند با عوض شدن مكان پيامبر، اسماع موتاى محال، رنگ امكان به خود نخواهد گرفت.

خلاصه: معراج جز تغيير محل زندگى و مشاهده آفاق ديگر هستى چيزى نبوده است، بنابر اين معراج نمى تواند در آيه ايجاد تخصيص كند.

از اين گذشته اين كه مى گويند: ارتباط با ارواح گذشتگان از اين نشأت