و كثرة الاستعمال فيه في الكتاب و السّنّة و غيرهما لا توجب نقله إليه أو حمله عليه، لكثرة استعماله في الوجوب أيضا (1)

به چه دليل صيغه امر، ظهور در طلب وجوبى دارد؟

دليلش «تبادر» است يعنى: هنگامى كه مولا صيغه امرى را استعمال مى‌نمايد، متبادر به ذهن مردم و عرف، اين است كه او به نحو طلب وجوبى، انشاء طلب نموده و عبد بايد مأمور به را در خارج اتيان نمايد.

مؤيّد تبادر، اين است كه: اگر مولائى امرى صادر كند و عبد با آن مخالفت نمايد سپس مولا از او سؤال كند كه چرا مأمور به را اتيان نكردى چنانچه عبد در مقام عذرخواهى برآيد و بگويد من احتمال مى‌دادم كه «طلب» شما وجوبى نبوده بلكه استحبابى بوده است و به خاطر احتمال استحبابى بودن آن، مخالفت كردم، از نظر عقلا، اعتذار عبد، پذيرفته نيست و او را معذور نمى‌دانند- درحالى‌كه عبد هم معترف است كه قرينه‌اى بر استحباب وجود نداشته است- پس:

متبادر از صيغه امر، طلب وجوبى است و تا وقتى قرينه‌اى برخلاف مطرح نباشد، حقّ مخالفت وجود ندارد.

نقد و بررسى كلام صاحب معالم‌ رحمه اللّه‌

(1)- صاحب معالم، ابتدا ثابت كرده‌اند كه صيغه امر از نظر لغت و عرف، حقيقت در وجوب است سپس مطلبى را بيان كرده‌اند كه: در قرآن، اخبار و محاورات بين موالى و عبيد، بسيار آمده كه صيغه امر در غير از طلب وجوبى- ندب- استعمال شده و عنوان مجاز