خلاف آنچه كه در ذهن ما بوده- و شيوع هم داشته- رفتار نموده‌ايد زيرا آنچه كه در ذهن ما بوده اين است كه: موضوع علم اصول، عبارت از ادلّه اربعه- كتاب، سنّت، عقل و اجماع- مى‌باشد.

مصنّف «ره»: اتّفاقا نمى‌توان ادلّه اربعه را- به هيچ‌يك از دو تقدير كه اينك توضيح خواهيم داد- موضوع علم اصول قرار داد.

الف: موضوع علم اصول، نفس ادلّه اربعه مى‌باشد كه حتّى بحث از حجّيّت آن ادلّه هم يكى از مباحث علم اصول و بحث از عوارض ذاتى موضوع است.

ب: موضوع علم اصول، ادلّه اربعه با وصف دليليّت مى‌باشد و لذا آن اختلاف، باعث طرح اين سؤال شده كه آيا موضوع علم اصول، نفس كتاب، سنّت، عقل و اجماع است يا اينكه «كتاب» مع كون وصفه حجّة موضوع علم اصول است و همچنين سنّت، عقل و اجماع با وصف دليليّت، موضوع علم اصول هستند.

مرحوم آقاى آخوند فرموده‌اند شما هريك از دو قول مذكور را بپذيريد ما به شما اشكال خواهيم كرد و اگر اشكال ما وارد شد، نتيجه‌اش اين مى‌شود كه نمى‌توان موضوع علم اصول را ادلّه اربعه دانست و اصلا نمى‌توان عنوانى براى آن ذكر كرد بلكه مى‌گوئيم موضوع علم اصول، همان است كه منطبق بر موضوعات مسائلش مى‌شود البتّه بعضى از بزرگان و متأخّرين، عنوان «الحجّة فى الفقه» را براى آن ذكر نموده‌اند.