يقين فعلى، چه يقين سابق باشد و چه لاحق، در مباحث ديگرى غير از استصحاب نيز كاربرد دارد.

مظفر، محمد رضا، اصول الفقه، ج 2، ص 252.

خمينى، روح الله، الرسائل، ج 1، ص 108.

صدر، محمد باقر، بحوث فى علم الاصول، ج 2، ص 219.

طباطبايى حكيم، محمد تقى، الاصول العامة للفقه المقارن، ص 454.

كوثرانى، محمود، الاستصحاب فى الشريعة الاسلامية، ص 39.

حكيم، محمد سعيد، المحكم فى اصول الفقه، ج 5، ص 90.

يقين متزلزل

يقين زايل شده به سبب عروض شكّ سارى

يكى از اركان قاعده يقين، يقين متزلزل مى باشد و آن يقينى است كه درباره موضوع و يا حكمى در زمان گذشته به دست آمده و سپس به علت شكى كه بعداً ايجاد شده و به آن سرايت كرده، متزلزل مى گردد; بنابراين، در مورد شك سارى مقابل شك طارى در استصحاب كه به گذشته سرايت كرده و يقين سابق را متزلزل مى كند، به قاعده يقين عمل مى شود نه استصحاب، مانند اين كه در روز جمعه نسبت به عدالت زيد يقين وجود دارد، اما روز شنبه در «عدالت زيد در روز جمعه» شك مى شود، كه سبب متزلزل شدن يقين سابق مى گردد.

در كتاب «فوائد الاصول» چنين آمده است:

«... الشك الحاصل فى الزمان المتأخر عن زمان اليقين يسرى و يرجع بطريق القهقرى الى زمان اليقين و يوجب تبدل اليقين و انقلابه الى الشك»[1]

[1]نائينى، محمد حسين، فوائد الاصول، ج 4، ص 314

ايروانى، باقر، الحلقة الثالثة فى اسلوبها الثانى، ج 4، ص 25.

محمدى، على، شرح رسائل، ج 5، ص 32.

يقين موضوعى

ر.ك:قطع موضوعى

يقين واقعى

ر.ك:قطع وجدانى

يقين وجدانى

ر.ك:قطع وجدانى