كه طى عمل به دست مى آيد، بى آن كه قبلا به ذهن آمده يا در ايجاد آن عمل مؤثر باشد، منفعت ناميده مى شود.

مظفر، محمد رضا، اصول الفقه، ج 1، ص 17.

شهابى، محمود، تقريرات اصول، ج 1، ص 22.

فيض، عليرضا، مبادى فقه و اصول، ص 61.

فايده تدوين اصول فقه

فوايد مترتب بر تدوين اصول فقه

فايده تدوين اصول فقه، به معناى غرض اصلى تدوين و جمع آورى مطالب علم اصول است، و آن افزون بر توانايى شخص در استنباط احكام شرعى از منابع اصلى، شامل شناخت آرا و مبانى اصوليون در ادوار مختلف و بحث درباره آنها است كه باعث رشد و شكوفايى علم اصول و حفظ و انتقال آن به آيندگان مى گردد. و نيز فوايدى ديگرى كه از تدوين هر علمى به دست مى آيد.

رشتى، حبيب الله بن محمد على، بدايع الافكار، ص 32.

فايده دينى اصول فقه

بحث از فوايد دينى علم اصول فقه

فايده دينى اصول فقه، آثار و نتايج دينى است كه بر علم اصول فقه مترتب مى باشد، همانند اجر اخروى كه خداوند به آن وعده داده است. از آن جا كه علم اصول فقه از علوم دينى است و خداوند متعال براى تحصيل علوم دينى، وعده ثواب و پاداش داده است، هر كس در راه تحصيل اين علم، مجاهدت و تلاش نمايد، طبق وعده خداوند به او ثواب و پاداش اخروى داده مى شود.

رشتى، حبيب الله بن محمد على، بدايع الافكار، ص 33.

فايده علم اصول

ر.ك: فايده اصول فقه

فايده علمى اصول فقه

فوايد علمى مترتب بر علم اصول فقه

فايده علمى اصول فقه، ايجاد آمادگى علمى و توانايى استدلال كردن براى استنباط احكام شرعى است; به بيان ديگر، به معناى آثار و نتايجى است كه از صرف دانستن مسائل و قواعد اصولى بى توجه به جنبه كاربردى آن به دست مى آيد، از جمله:

1. حصول صفت كمال در شخص عالم، زيرا علم فى نفسه كمال است;

2. دانستن علم اصول، سبب عروج انسان از حضيض تقليد و سؤال، به قله اجتهاد و بى نيازى از ديگران در فهم احكام شرع است و شكى نيست كه صفت غنا و بى نيازى از صفاتى است كه عقل، به طور مستقل به حسن آن حكم مى نمايد;

[3]دانستن علم اصول، سبب پرورش استعداد شخص براى تشخيص راه هاى نفع و ضرر اخروى مى گردد

رشتى، حبيب الله بن محمد على، بدايع الافكار، ص 33.

فايده عملى اصول فقه

كاربردهاى عملى اصول فقه

فايده عملى اصول فقه، مقابل فايده علمى آن بوده و عبارت است از تأثيرى كه دانستن علم اصول فقه و به كارگيرى آن، در صحنه زندگى فرد و اجتماع مى گذارد; براى مثال، كسى كه قواعد اصولى را مى داند و آنها را در عمل به كار مى بندد (مجتهد اصولى)، با كسى كه اخبارى است و به اصول اعتقاد ندارد، در مبانى فقهى، چگونگى رجوع به منابع اصلى احكام و چگونگى استنباط حكم از آنها، فرق دارد; به طور مثال، اصولى ظواهر قرآن را در حق غير معصوم حجت مى داند اما اخبارى، ظواهر قرآن را فقط براى معصوم(عليه السلام)حجت مى داند و اين باعث اختلاف در فتوا مى گردد كه در صحنه زندگى، ثمره آن نيز ديده مى شود. حتى در مواردى كه مبانى دو اصولى نيز با هم تفاوت پيدا مى كند، اين امر سبب اختلاف فتواى آنها مى گردد.

رشتى، حبيب الله بن محمد على، بدايع الافكار، ص 33.

فيض، عليرضا، مبادى فقه و اصول، ص 61.

فايده وصف

فوايد استفاده از وصف در كلام

فايده وصف، عبارت است از مطلوبى كه متكلم به انگيزه دست يابى به آن، وصف را در كلام خود مى آورد.

براى وصف، فوايد زيادى وجود دارد، از جمله:

1. دلالت بر مفهوم، مانند: «للغنم السائمة زكاة»، كه دلالت مى كند بر اين كه گوسفند غير سائمة (علوفه خوار) زكات ندارد و زكات مخصوص گوسفند سائمه (بيابان چر) است;

2. شدت اهتمام به مورد وصف، مانند: «اياك و ظلم اليتيم» كه وصف يتيم دلالت مى كند بر اين كه شارع از ظلم به يتيم به شدت منع كرده است;

3. دفع توهم اين كه حكم در مورد وصف وجود ندارد، مانند: «و لا تقتلوا اولادكم خشية املاق»[1]

شايد براى كسانى اين توهم وجود داشته است كه در سال قحطى و گرسنگى حكم حرمت قتل فرزندان، برداشته شده است، اما خداوند اين توهم را دفع مى نمايد كه حتى در دوران قحطى و گرسنگى، قتل اولاد حرام است.

[1]إسراء (17)، آيه 33

مكارم شيرازى، ناصر، انوار الاصول، ج 2، ص 54.