ممكن است كسى ايراد كند كه در علم نحو گفته‌اند جايز است شرط مضارع و جزا ماضى باشد.

جواب ايراد اينست كه اين جواز مشروط بآن است كه بجاى جزا چيزى قرار نگيرد.

بل هو سبب: «هو» راجع به تكذيب رسل است يعنى تكذيب رسل سبب و علّة است براى «لا تحزن» كه جواب شرط است يعنى چون رسل قبل از ترا تكذيب نمودند پس تو اى پيامبر غم و اندوه نداشته باش. سبب جواب جانشين جواب شده است.

ثم الحذف لا بدّله: در صورتيكه از جمله چيزى حذف شود بايد بجاى آن عوضى آورده شود كه همان عوض نشانه و دليل محذوف است.

و ادّلته كثيرة: فقط عقل است كه مى‌فهماند چيزى از جمله حذف شده ولى نشانه‌ها و دلائل ديگر محذوف را تعيين مينمايند. و اينكه مصنف «و ادّلته» گفته بهمين جهت است. يعنى آنچه كه تعيين محذوف مينمايد بسيار است مانند «حُرِّمَتْ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةُ» عقل ميگويد از آيه چيزى حذف شده زيرا احكام شرعيّه بذوات تعلق نميگيرند. نميتوان گفت ميته حرام است بايد گفت اكل ميته، پوشيدن پوست آن، بكاربردن پشم و موى آن حرام است. پس بدليل عقل از آيه چيزى حذف شده و «مقصود اظهر» دلالت بر تناول و ميل كردن دارد.

و فى قوله و منها: شارح ميگويد در عبارت «و منها ان يدّل» تسامح است. زيرا ان يدّل بمعنى دلالت است. دلالت از ادلّه نيست بلكه‌