نام کتاب : قواعد فقهيه نویسنده : بجنوردى، سيد محمد جلد : 1 صفحه : 368
اللّه عنه بها فاجبت ان لا تجوزه، ثم قال لأبى و لعبد الرحيم: من اين
احرمتما؟ فقالا: من العقيق، فقال، اصبتما الرخصة، و اتبعتما السنة، و لا يعرض لى
بابان كلاهما حلال إلا اخذت باليسير، و ذلك ان اللّه يسير، يحب اليسير، و يعطى على
اليسير ما لا يعطي على العنف.
روايت وارده نيز دلالت بر عدم جعل و تشريع حكم حرجى را دارد، چنانچه
حكمى در بعضى از حالات بر اثر عوارض خارجيه معنون به عنوان حرج باشد، به مقتضاى قاعدۀ
لا حرج، منفى و از صفحۀ تشريع مرفوع است.
ج. بناى عقلا
بناى عقلا نيز قائم بر عدم تجويز تشريع احكام حرجيه در تمامى ابعاد
است و شارع مقدس كه خود رئيس عقلاست نمىتواند تخطى از يك سيرۀ مسلم عقلايى
بكند. به تعبير ديگر، مدركات عقل عملى- كه همان آراى محموده باشد- حكم به عدم
تجويز حكم حرجى مىكند (لا ينبغى فعله) و شارع مقدس، پس از كشف اين مطلب كه در
متعلق حكم حرجى مفسده وجود دارد، قهرا آن حكم را فاقد ملاك و بنابراين مرفوع اعلام
مىكند. آيات شريفه و روايات وارده هم مؤيد اين معنى است. البته مبنى بر منافات
اين دليل و اعتبار امتنانى بودن جريان قاعده جاى مناقشه است.
د. اجماع اماميه
اجماع اماميه و همين طور علماى اسلام بر عدم جواز جعل حكم حرجى در
نام کتاب : قواعد فقهيه نویسنده : بجنوردى، سيد محمد جلد : 1 صفحه : 368