رفع سوءتفاهم شود صورت قياس برهم ميخورد، زيرا حيوان مقيد بشرط شيى‌ء با حيوان لا بشرط مغايرت دارد و حد اوسط تكرر نيافته است، و اگر هردو حيثيت را يكسان نمائيم صغرى يا كبرى كاذب خواهد بود، مثلا در صغرى بايستى بگوئيم انسان داراى حيوانيت است زيرا حيوانيت جزء مادى انسان است و جزء مادى جنس و قابل حمل نيست و اين قيد اگر بجزء كبرى اضافه شود كاذب خواهد گرديد زيرا حيوان موضوع كبرى بشرط ابهام و عدم تخصص ميباشد.

(1085) مثال ديگر: هر ساكتى سخن ميگويد، و هركس سخن ميگويد ساكت نيست، نتيجه ميدهد كه هيچ ساكتى ساكت نيست در اين مثال جزء متوسط در صغرى محمول بالقوه و در كبرى محمول بالفعل است كه اگر قيد قوه و فعل بهريك افزوده شود صورت قياس محفوظ نمى‌ماند؛ زيرا حد اوسط تكرر نيافته است و اگر اضافه نشود صغرى كاذب است.

(1086) مورديكه اجزاء مقدمه با اجزاء نتيجه متحد نيست مثل آنست كه گفته شود: انسان مو دارد، و مو سفيد ميشود، نتيجه ميدهد كه انسان سفيد ميشود، در اين مثال محمول نتيجه با محمول كبرى متحد نيست و نتيجه صحيح آن است كه گفته شود انسان جزء سفيدشدنى دارد.

(1087) مثال ديگر: انسان كلى است، و كلى در خارج وجود ندارد، پس انسان در خارج وجود ندارد، در اين مثال موضوع نتيجه با موضوع صغرى مغايرت دارد زيرا اولى ذهنى است كه در نتيجه خارجى‌