ميشود و راجع بماده قياس است، براى توضيح اين اشتباه بايستى متذكر شويم كه در قياس سه اتحاد شرط است:

1- موضوع نتيجه بايستى با يكى از اجزاء صغرى كه موضوع يا محمول آن است متحد باشد.

2- محمول نتيجه با يكى از دو جزء كبرى متحد باشد.

3- جزء متوسط در دو مقدمه از هرجهت يكسان باشد تا حقيقتا تكرر يافته باشد.

گاهى بين اين امور اندك اختلافى وجود دارد كه سبب عدم اتحاد آنها ميشود، لكن اين اختلاف آشكار نيست و اجزاء در ظاهر به نظر متحد مى‌آيند و همين امر موجب حصول نتيجه غلط است.

(1084) مثال مشهور ميگويند: هر انسانى حيوان است، و حيوان جنس است؛ نتيجه ميدهد كه انسان جنس است در اين مثال حيوان كه جزء مكرر است متحد نيست زيرا جنس سه اعتبار دارد و به حسب هريك از اعتبارات با اقسام ديگر جنس مغايرت مى‌يابد و احكام مخصوصى پيدا مى‌كند و توضيح آنها ضمن شماره 129- 132 داده شده است، حيوان در صغراى اين مثال كه بر انسان حمل شده حصّه مختص به انسان و تحصّل يافته است و بر غير انسان قابل حمل نيست و آنكه موضوع كبرى ميباشد حيوان لا بشرط و غيرمتحصّل است كه به هيچيك از انواع تخصّص نيافته است، بنابراين موضوع كبرى با محمول صغرى اتحاد ندارد و مشابهت آنها بواسطه سوءاعتبار حمل است كه اگر بخواهيم حيثيت محذوفه را به هريك از آنها اضافه كنيم تا