نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا جلد : 1 صفحه : 659
ظاهرى و كوتاهكردن زبان مخاطب است و مغالطه براى جزم و تصديق قلبى
از طريق باطل بكار ميرود، و با برهان اين تفاوترا دارد كه برهان براى تحصيل جزم
بقضيه راست و از طريق درست ميباشد و مغالطه براى تحصيل جزم بقضيه راست يا دروغ از
طريق نادرست ميباشد.
(1076)برهان متكى بر
حقبينى و حقيقتنمائى و مغالطه بر جلوه دادن و نماياندن باطل را بصورت حق است،
بنابراين مغالطه در ظاهر بنظر استدلالكننده نوع خاصّى از دليل نيست، زيرا بعنوان
برهان يا جدل بكار ميرود.
اقسام مغالطه
(1077)مغالطه از دو جهت قسمتپذير است، يكى از جهت نوع ماده كه
بواسطه آن به برهان يا جدل مشابهت يافته است، و ديگرى از جهت نوع فساد و تزويرى كه
در ماده يا صورت يا هردو بعمل آمده و بواسطه آن فساد و تزوير مشابهت به برهان و
جدل حاصل شده است.
مغالطه از جهت تقسيم اول بر دو قسم است: سفسطه و مشاغبه.
(1078)سفسطه قسمى از
مغالطه است كه بواسطه عللى كه ذكر ميشود شباهت به برهان حاصل نموده و بجاى برهان
بكار برده شده است.
سفسطى كسى است كه متظاهر به حقيقتبينى و حقيقتجوئى است و ميخواهد
خود را در نظر مردم حقيقتياب و حكيم جلوه دهد و مردم او را فيلسوف و حقيقتشناس
بدانند، در صورتيكه هيچگونه نظرى
نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا جلد : 1 صفحه : 659