و مثل آنست كه واسطه در تعريف قرار گرفته است‌ [1]

اجزاء علوم‌

(1014) هرعلمى كه به اسم خاصى ناميده ميشود مانند علم طب و علم تاريخ و امثال آنها، سه چيز در ضمن آنها موجود است كه اركان علم ميباشند و اجزاء علوم ناميده ميشوند و آنها عبارتند از: موضوع، و مبادى، و مسائل آنعلم.

موضوع علم‌

(1015) موضوع علم چيزى است كه از حالات و عوارضش در آنعلم گفتگو ميشود و آن حالات عرض ذاتى موضوع ميباشند، معنى عرض ذاتى كه يكى از اجزاء علوم است ضمن شماره (46) در اول كتاب توضيح داده شد.

(1016) گاهى موضوع علم يك چيز نيست بلكه چند شيى‌ء مختلف موضوع يك علم قرار داده شده‌اند و از حالات همه آنها با وجود دو شرط در يك علم گفتگو ميشود.

(شرط اول) آن است كه همه آنها در يك عنوان ذاتى يا عرضى شريك باشند مثل انواع مندرجه در يك جنس يا اموريكه شريك در يك عرض و يا اجزاء يك چيز بوده باشند.

(شرط دوم) آنكه براى حصول يك نتيجه و يك فايده از آنها

[1] تعليقات بر شرح حكمت الاشراق ص 134