نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا جلد : 1 صفحه : 636
آتش وجود داشته است، و ميتوانيم حرارترا كه واسطه اثبات آتش است معرف
آن نيز قرار داده و بگوئيم: آتش جسمى است كه ذاتا روشن و گرم است.
(چهارم) جائيكه واسطه
اثبات شيىء با خودش هردو معلول چيز ديگرى باشند، مثل آنكه گفته شود: در خانه دود
موجود است، و در هرجا دود يافته شود حرارت وجود دارد، پس در خانه حرارت موجود است،
و ميتوانيم حرارترا معرف دود قرار داده و بگوئيم: حرارت كيفيتى است كه اگر از آتش
باشد با دود همراه است، اين تعريف نيز رسمى و برهان از قسم انّى است.
(1013)بنابراين در
همهجا واسطه اثبات كه علت حكم است معرف شيىء نيز واقع ميشود و هرمعرفى هم واسطه
اثبات شيىء ميگردد چه معرف، ذاتى يا عرضى و واسطه اثبات انّى يا لمى باشد.
مصنف كتاب ما به همين مطالب نظر داشته كه گفته است مطلب لمّ در قوّه
مطلب ما است زيرا جوابيكه فعلا از لم گفته ميشود در جواب ما هو نيز مىآيد.
(1013/ 2) از مطالب مذكور
معلوم شد كه مطلب «لم» با «ماهو» يكى است و به حسب اعتبار دو مطلب محسوب
ميشود، زيرا لم سئوال از سبب است، و جوابيكه گفته ميشود نسبت به نتيجه كه فعلا
واسطه در برهان واقع شده از مطلب لم است، ليكن در قوه مطلب ما ميباشد زيرا در ضمن
اينكه وجودش را ثابت نموده ذاتش را هم شناسانيده
نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا جلد : 1 صفحه : 636