مكلف است صفت او را بجاى موضوع ذكر كرده و بگويد: هر خندانى مكلف است، يا ملاحظه نمايد كه نويسندگان انسانند و بعضى از نويسندگان سفيدپوستند و بجاى محمول قضيه كه انسان است صفت او را بگذارند و بجاى آنكه بگويند هرنويسنده‌اى انسان است گفته شود كه هرنويسنده‌اى سفيدپوست است.

2- مورد ديگر جائى است كه جزء را بجاى كل يا كل را بجاى جزء گذارند، مثل آنكه دست كسى را ديده و بگويد او را ديدم.

چهارم- سوءاعتبار حمل‌

(942) معنى سوءاعتبار حمل آن است كه موضوع واقعى قضيه‌ايرا ذكر كنند ليكن قيد يا جزئى از آن را حذف نمايند يا چيزى بر آن بيفزايند. سوءاعتبار حمل موارد بيشمارى دارد و از جمله چند مورد را مصنف كتاب ما نامبرده است:

(943) 1- آنكه سلب جهت را بجاى جهت مسلوب بكار برند معنى سلب جهت، رفع خود جهت و اثبات نقيض جهت است و منافاتى با صدق يا كذب اصل قضيه ندارد، و معنى جهت مسلوب اثبات همان جهت معين براى مسلوب قضيه است يعنى اصل قضيه رفع و نقيض قضيه اثبات شده است با حفظ همان جهت معين براى طرف مسلوب. سلب جهت در صورتى از قضيه فهميده ميشود كه سلب را بر جهت مقدم بدارند و جهت مسلوب وقتى است كه جهت را قبل از سلب بياورند، مثلا هرگاه جهت قضيه ضرورت باشد و گفته شود: «چنين نيست كه البته‌