responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا    جلد : 1  صفحه : 433

اگر هردو مقدمه موجبه باشند اتحاد موضوع صغرى با موضوع كبرى ثابت نميشود، و اگر سالبه باشند مباينت آنها بدست نمى‌آيد زيرا:

در صورتيكه هردو موجبه باشند اين نتيجه حاصل ميشود كه موضوع دو قضيه در يك صفت و يك خاصيت شريك هستند و يك محمول براى هردو ثابت است و حال آنكه بسيارى از چيزها يافت ميشود كه در يك صفت و يك محمول شريكند ليكن بين آنها تباين كلى بوده و در هيچ موردى با يكديگر متحد نميشوند. مثل انسان و اسب كه در بسيارى از صفات مانند راه رفتن شريك هستند و ميتوانيم بگوئيم:

هرانسانى رونده. و هراسبى رونده است. و حال آنكه از شركت داشتن اسب و انسان در صفت روندگى متحد بودن اسب و انسان ثابت نميشود و از اين دو مقدمه نميتوانيم نتيجه بگيريم كه هرانسانى اسب است.

در فرض دوم كه هردو مقدمه اين شكل سالبه باشند باز مباينت موضوع صغرى با موضوع كبرى كه موضوع و محمول مطلوبند ثابت نميشود زيرا جز اين استفاده نميشود كه يك صفت از هردو مسلوب است و هردو در يك محمول سلبى شريكند و شركت در يك امر سلبى و نداشتن يك صفت دليل بر مباينت آنها نميباشد. همچنانكه انسان و ماشى هردو در يك محمول سلبى شريكند كه هيچ‌يك جماد نيستند و ميتوانيم بگوئيم هيچ انسانى جماد نيست و هيچ رونده‌اى جماد نيست اما از اين دو مقدمه نميتوانيم نتيجه بگيريم كه هيچ انسانى رونده نيست‌ [1]


[1] شرح منطق اشارات ص 254 با اندكى تغيير و تصرف.

نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا    جلد : 1  صفحه : 433
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست