است. هيچگاه انسان سنگ نخواهد بود.

(352) عرفيه عامه. يا عرفيه مطلقه: قضيه‌ايست كه بدوام ثبوت محمول براى موضوع تا وقتيكه صفت آن باقى بماند حكم شده باشد.

مثل آنكه بگوئيم هميشه هر نويسنده‌اى تا وقتيكه به نويسندگى مشغول است انگشتانش در حركت ميباشد. هميشه هرخوابيده‌اى تا وقتيكه در خوابست چيزى احساس نميكند.

ممكنه عامه‌

(353) امكان بمعنى رفع امتناع است و هرچيزيكه وجودش ممتنع نباشد ممكن خوانده ميشود.

ممكنه عامه: قضيه‌ايست كه در آن بسلب ضرورت از طرف مقابل حكم شده باشد يعنى اگر اصل قضيه موجبه است حكم شده باشد كه سلب آن ضرورى نيست و اگر سالبه است حكم بسلب ضرورت از طرف ايجاب شده باشد.

ممكنه عامه چنانكه قبلا معلوم شد شامل همه قضاياى ضروريه و دائمه و مطلقه ميشود و از همه اعم ميباشد زيرا در همه اين قضايا ثبوت محمول براى موضوع ممتنع و سلب آن ضرورى نيست. و در طرف سالبه اين قضايا ايجاب آنها ضرورى نميباشد.

(354) قبلا باين نكته اشاره شد كه دليل منفصله حقيقيه و اصل تقسيم قضايا از جهت مواد سه‌گانه شامل امكان عام نميشد و تنها قضيه ممكنه خاصه را ثابت مينمود و امكان عام مربوط به تقسيم ديگرى است كه مصنف كتاب ما در لمعه بعدى ذكر ميكند.