موجهات مركبه‌

(355) قضاياى موجهه‌ايكه تاكنون ذكر شد بسايط بودند و گاهى يكى از جهت‌ها را قيد ديگرى قرار داده و آنها را با يكديگر تركيب ميكنند.

قضايائيرا كه مشتمل بر جهات تركيبى ميباشند مركّبات از موجهات مينامند.

(356) تركيب ممكن است بصورتهاى بسيارى بعمل آيد و بيشتر قضايا را ميتوان قيد ديگرى قرار داده و نقيض هرقضيه اخصى را ميتوان قيد اعم نمود.

مثلا ضروريه ذاتيه ممكن است به لا ضرورت ازليه و مشروطه عامه به لا ضرورت ذاتيه مقيد گردند و از اين قبيل صور بسيارى براى تركيب قابل تصور است.

اما آنچه مشهور است و در كتب منطق ذكر شده هفت قضيه است كه پنج شماره از آنها را به قيد لا دوام ذاتى و دو قضيه را به لا ضرورت ذاتيه مقيد نموده‌اند.

لا دوام ذاتى نقيض دائمه مطلقه و لا ضرورت ذاتيه نقيض ضروريه ذاتيه ميباشند.

(357) قضايائيكه به قيد لا دوام مقيد ميگردند عبارتند از:

مشروطه عامه. عرفيه عامه. وقتيه مطلقه. منتشره مطلقه. و مطلقه عامه.