نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا جلد : 1 صفحه : 265
حمليه گاهى وجود چيزى براى موضوع ثابت ميشود و گاهى عدم آن در قسم
اول، نسبت بطريق ايجاب و در قسم دوم بطريق سلب است و در شرطيه نيز گاهى وجود علاقه
بين دو چيز برقرار ميگردد و گاهى عدم علاقه چيزى نسبت بچيزى بيان ميشود بنابراين
در حمليه و شرطيه سلب و ايجاب، كيفيت نسبت ميباشند.
تقسيم دوم قضيه از جهت اهمال و تعيين موضوع است
(200)در هرقضيهاى موضوع يكى از طبايع است و احكام در همه حالات
در مورد طبايع صادر ميشود.
ذات هرچيزى طبيعت آنچيز ناميده ميشود. و طبيعت را بچندين حالت
ميتوانيم در نظر بگيريم.
جائيكه گفتگو از كلىهاى سهگانه طبيعى و منطقى و عقلى بميان آمد و
نيز در مورديكه از محمولات ذاتى و عرضى سخن ميرفت بيان شد كه جز اجناس و فصول
ماهيت كه اجزاء ذات هستند بقيه هرچه باشد از مقام ذات و طبيعت هرچيزى خارج است.
طبيعت بخودىخود نه فرد و نه كلى است نه يكتا و نه بسيار هميشه اينها
از طبيعت جدا هستند و از خارج بآن پيوسته ميگردند بنا بر آنچه گفته شد طبيعت را
ميتوانيم گاهى بدون امور خارج از ذات و گاهى با بعضى از آنها در نظر گرفته و مورد
حكم قرار بدهيم و قضيه را بمناسبت اختلاف حالاتى كه براى طبيعت موضوع يافت ميشود
بنامهاى گوناگون ميخوانند.
(201) (اول) قضيه
مهمله: هرگاه موضوع قضيه خود طبيعت
نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا جلد : 1 صفحه : 265