نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا جلد : 1 صفحه : 177
3- آنكه موضوع كلى اخص از محمول و يا محمول كلى اخص از موضوع باشد. مثل
هرانسانى حيوان است و بعضى حيوانها انسان هستند. و هرخندانى جسم است و بعضى جسمها
خندان هستند.
4- آنكه موضوع و محمول دو
عرضى باشند كه از جهت ماهيت با يكديگر مغايرت داشته و هردو در يك موضوع يافت شده
باشند و معروض آنها مصداق مشترك براى آن دو ماهيت كلى باشد مثل بعضى سفيدها شيرين
هستند يا بعضى شيرينها سفيدند.
5- آنكه محمول عين طبيعت و
ذات موضوع باشد مثل سقراط انسان است.
6- آنكه محمول جزء مساوى
با طبيعت موضوع يا جزء اعم از طبيعت موضوع باشد مثل سقراط ناطق است و زيد جسم است.
7- آنكه محمول عرض مساوى
با طبيعت موضوع يا عرض اعم از ماهيت و طبيعت موضوع باشد مثل زيد قابل انقسام است.
زيد طويل است. و زيد خندان است همه اين قضايا اقسام حمل عرضى و حمل شايع هستند و
حال آنكه در بيشتر اين موارد موضوع فرد محمول نيست.
(65/ 3) بنابراين تعريف
بهتر آنستكه بگوئيم حمل شايع آنستكه محمول نه عين مفهوم موضوع و نه جزء مفهوم
موضوع باشد. اين تعريف شامل همه موارد مزبور ميشود.
(65/ 4) يكى از موارد
گذشته كه از اقسام حمل شايع نام برديم حمل نوع بر فرد است مانند زيد انسان است و
اين اختلاف بين رأى جمهور و عقيده شيخ ابن سينا ضمن شماره (33) گذشت كه شيخ نوع را
ذاتى
نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا جلد : 1 صفحه : 177