نتيجه بعمل مى‌آيد و كلمه قسطاس بر آن مقاصد و نتايج دلالت بيشترى دارد، نتايجيكه از منطق حاصل ميشود بدين قرار است:

1- قبل از حصول علم جديد و هنگاميكه ذهن در جستجوى مطلوب است منطق ذهن را در طريق مطلوب راهنمائى ميكند.

2- بعد از حصول علم جديد، منطق علم و اعتقادات درست را از نادرست جدا ميكند.

3- علوم و معارف بشريرا از جهت تنظيم و تركيب صورى مقدّمات طبقه‌بندى مينمايد.

4- علوم و معارف بشريرا از جهت مبادى و موادّ دليل بدرجات مختلف تقسيم ميكند.

5- اعتبار و ارزش هريك از طبقات و مراتب را معين ميسازد.

براى توضيح مطالب گذشته بايد بگوئيم كه منطق دستورى است براى فعاليتها و جستجوهاى ذهنى براى تحصيل علم جديد و اين فعاليت تجسّسى فكر ناميده ميشود و نيز دستورى است براى تعيين ارزش و اعتبار نتايج حاصله از فعاليتها:

علم جديد يا علم مكتسب از دو جزء حاصل ميشود:

(3/ 4) (اول) جزء مادى و آن معلومات اوليه يا مبادى علوم است.

(3/ 5) (دوم) جزء صورى كه صورت و هيئت تركيب و ربط مواد بيكديگر است.

باب معرّف و حجّت دستور ربط و تنظيم مواد و ابواب صناعات‌