بود. و اين تعلق وقتى به تمام مطلوب مى‌رسد كه نفس انسانى به واسطه تحصيل ملكات فاضله به استقامت و اعتدال تام برسد. و سعادت حقيقى وقتى حاصل مى‌شود كه نفس، به واسطه تكميل عقل نظرى به نحو اتم و تكميل عقل عملى از ناحيه اعراض از معاصى و موجب كدورت نفس و توجه و اقبال به حق از ناحيه امتثال اوامر الهى و اطاعت از انبيا و اوليا و اتيان واجبات و مستحبات و ترك محرمات و مكروهات، به كلى از شوائب حسى و وساوس عادى منقطع و منفصل شود، لذا خواجه طوسى (قدس سره) در اول طبيعى شرح اشارات فرمايد: فإنّ من تيسّر الاستبصار فيهما، فقد فاز فوزا عظيما، و إلّا و قد خسر خسرانا مبينا؛ لأنّ الفائز بهما مترقّ إلى مراتب المحققين الذين هم أفاضل الناس، و الخاسر بهما نازل في منازل المتفلسفة المقلّدين الذين هم أراذل الناس. مرتبه اعلاى از اين مقام، مرتبه محققان از علماى شريعت و مقام اولياى محمدى عليهم السّلام است كه با چشم دل، حقايق مربوط به معارف مبدأ و معاد را شهود نموده و لسان آنان به «لو كشف الغطاء، ما ازددت يقينا، و الآن قيامتي قائم» مترنّم است.

ملا صدرا در كتاب شرح هدايه، در مسأله معاد جسمانى، طريقه شيخ رئيس را اختيار كرده، به اين معنى كه علم به تفاصيل معاد جسمانى را به شرع انور حواله كرده است. و بر خلاف مسلك خود در اسفار و ديگر آثارش صريحا به عود ارواح در قيامت به بدن جسمانى موجود در قبر، اعتراف فرموده است.

آخوند، در اين كتاب در مسأله حركت جوهر و تجرد برزخى قواى غيبى نفس بر طبق مسلك شيخ و ديگر مشايخ حكمت در دوره اسلامى برهان بر نفى حركت جوهرى اقامه نموده است. و به مادى بودن قواى غيبى نفس كه بر تجرد اين قوا برهان اقامت نموده است، مطابق مشرب مؤلف هدايه اثير الدين مفضل ابهرى تصريح كرده است [1].

[1]بعضى گمان كرده‌اند كه شرح هدايه را ملا صدرا وقتى تأليف نموده است كه در مشارب حكمى، تابع استاد خود سيد محمد باقر داماد بوده است و هنوز خود طريقه‌اى اختيار نكرده بوده است. اين‌