مضاعف «الاحباب: دوست داشتن» أحبّ يحبّ إحبابا المحبّ المحبّ أحبّ أحبّ أحبب لا تحبّ لا تحبّ لا تحبب.

مهموز الفاء «الأيمان: بگرويدن» امن يؤمن ايمانا.

اصل ايمانا اءمانا بود، دو همزه جمع شدند در يك كلمه، دوّم ساكن اوّل مكسور بود قلب بياء كردند ايمانا شد. و در ءامن قلب به الف كردند و در اومن قلب به واو كردند- چنانچه در ما تقدّم گذشت- و در يؤمن و مؤمن قلب همزه بواو جايز است امر حاضر امن امنا امنوا، نون ثقيله امننّ امنانّ امننّ تا آخر، نون خفيفه امنن امنن امنن، اسم فاعل مؤمن، اسم مفعول مؤمن.

باب تفعيل: اين باب براى تكثير بود چون فتح الباب و فتّحت الأبواب و مات الأبل و موّتت الأبال. و از براى مبالغه نيز آيد چون صرح هويدا شد صرّح نيك هويدا شد. و از براى تعديه آيد چون فرح زيد و فرّحته. و از براى نسبت آيد چون فسّقته و كفّرته يعنى او را نسبت دادم به فسق و نسبت دادم به كفر.

و مصدر اين باب بر وزن تفعيل آيد و بر وزن فعّال نيز آيد چون كذّبوا باياتنا كذّابا و بر وزن تفعلة و فعال هم مى‌آيد چون تبصرة و سلاما و كلاما و وداعا. و صحيح و مثال و اجوف و مضاعف اين باب بر يك قياس است.

ناقص يايى از باب تفعيل: ثنّى يثنّى تثنية المثنّى المثنّى ثنّ لا تثنّ.

جامع المقدمات (جامعه