نكرد چنان‌كه آن حضرت فرمود: «هرگز على از حق و حق از على جدا نمى‌شوند». [1] على عليه السلام روز رحلت پيغمبر اكرم سى و سه سال داشت و با اين‌كه در همه فضائل دينى سرآمد و در ميان اصحاب پيغمبر ممتاز بود، به عنوان اين‌كه وى جوان است و مردم به واسطه خون‌هايى كه در جنگ‌ها پيشاپيش پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله ريخته با وى دشمنند از خلافت كنارش زدند و به اين ترتيب دست آن حضرت از شئونِ عمومى به كلى قطع شد وى نيز گوشه خانه گرفته به تربيت افراد پرداخت و بيست و پنج سال كه زمان سه خليفه پس از رحلت پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله بود، گذرانيد و پس از كشته شدن خليفه سوم مردم به آن حضرت بيعت نموده و به خلافتش برگزيدند.

آن حضرت در خلافت خود كه چهار سال ونه ماه تقريباً طول كشيد سيرت پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله را داشت و به خلافت خود صورت نهضت وانقلاب داد، به اصلاحات پرداخت و البته اين اصلاحات به ضرر برخى از سود جويان تمام مى‌شد و از اين روى عده‌اى از صحابه كه پيشاپيش آنها ام المؤمنين «عائشه» و «طلحه» و «زبير» و «معاويه» بود، خون خليفه سوم را دستاويز قرار داده سر به مخالفت برافراشتند و بناى شورش و آشوب‌گرى گذاشتند.

آن حضرت براى خوابانيدن فتنه، جنگى با ام المؤمنين عائشه و طلحه و زبير در نزديكى بصره كرد كه به «جنگ جمل» معروف است و جنگى ديگر با معاويه در مرز عراق و شام كرد كه به جنگ «صفين» معروف است و يك سال و نيم ادامه يافت و جنگى ديگر با خوارج در نهروان كرد كه به جنگ «نهروان» معروف است و به اين ترتيب بيشتر مساعى آن حضرت در ايام خلافت خود صرف رفع اختلاف داخلى بود و پس از كمى، صبح روز نوزدهم ماه رمضان سال چهلم هجرى در مسجد كوفه در سر

[1] . ابن شهر آشوب، مناقب آل ابى‌طالب، (چاپ قم) ج 3، ص 62 و 218؛ غاية المرام، ص 539 و ينابيع الموده، ص 104