1- در عليت، نسبت بين حد وسط و ثبوت اكبر براى اصغر- وجود رابط اكبر- در نظر گرفته مى‌شود، نه نسبت بين حد وسط و خود اكبر- وجود نفسى اكبر. بنابراين، اگر حد وسط در خارج معلول خود اكبر باشد و در عين‌حال علت ثبوت اكبر براى اصغر باشد، باز برهان لمّ است نه انّ؛ مانند «عالم ممكن است و هر ممكن ذو علت است، پس عالم ذو علت است». هرچند در اين برهان «علت»، كه اكبر است، نسبت به «ممكن»، كه حد وسط است، عليت دارد، به لحاظ اينكه «ممكن» علت وجود رابط «علت»، يعنى علت «ثبوت العلة للعالم»، است برهان لمّى است.

2- در سنجش حد وسط و حد اكبر و حد اصغر، بايد تمام حد وسط و تمام حد اكبر و تمام حد اصغر را در نظر گرفت نه جزئى از آن را. بنابراين، در قياس فوق، حد اكبر «علت» نيست، بلكه «ذو علت» است و در نتيجه حد وسط معلول اكبر نيست. پس اينكه گفتيم كه حد اكبر «علت» است و طبعا قبول كرديم كه حد وسط، يعنى «ممكن»، معلول اكبر است نيز مسامحه بوده است.

3- مقصود از اين عليت تنها عليت خارجى نيست، بلكه اعم است از عليت خارجى و عقلى. مقصود از عليت عقلى عليتى است كه عقل بين مراتب انتزاعى يك شى‌ء واحد اعتبار مى‌كند. مثلا در قياس فوق عليت «امكان» نسبت به «ذو علت بودن» و به تعبير روشنتر عليّت «امكان» نسبت «احتياج به علت» عليت عقلى است. عقل ماهيت خاصى را در نظر مى‌گيرد و حكم مى‌كند به اينكه الماهية تقرّرت فامكنت فاحتاجت فاوجبت فوجبت فاوجدت فوجدت.

در اينجا، عقل ابتدا براى يك شى‌ء در ظرف خود مراتبى اعتبار مى‌كند: مرتبه تقرّر ماهوى، مرتبه امكان، مرتبه احتياج تا آخر؛ سپس در ميان اين مراتب عليت اعتبار [1] مى‌كند و از جمله مرتبه «امكان» را علت مرتبه «احتياج به علت» مى‌شمارد. بنابراين، نبايد تصور كرد كه عليت منحصر است در عليت خارجى، بلكه عليت عقلى بين حد اوسط و ثبوت اكبر براى اصغر نيز براى برهان لمّى كافى است.

با اين توضيحات، مى‌توان دريافت كه مطالب اين فرع متقن نيست، زيرا در آن برهان لمّى را برهانى دانسته‌اند كه اولا، حد وسط در خارج علت خود اكبر است نه ثبوت اكبر براى اصغر و ثانيا، عليت را منحصر دانسته‌اند در عليت خارجى بين دو شى‌ء و طبعا نتيجه گرفته‌اند كه‌

[1] . مقصود از اين اعتبارها اعتبار صرف بدون منشأ انتزاع نيست، منشأ انتزاع آن نحوه وجود شى‌ء در خارج است.